Οι εργασίες του μετρό αποκαλύπτουν το "χάρτη" των ρηγμάτων της Θεσσαλονίκης

express, 23/09/2010

Τα έργα του μετρό φέρνουν στο «φως» τα σεισμικά ρήγματα που «διατρέχουν» τη Θεσσαλονίκη και τα οποία μπορούν πλέον να μελετηθούν καλύτερα από τους ειδικούς επιστήμονες...

    Με αφορμή το 19ο συνέδριο της Καρπαθο-Βαλκανικής Γεωλογικής Ένωσης, οι εργασίες του οποίου διεξάγονται στη Θεσσαλονίκη, ο καθηγητής Γεωλογίας και κοσμήτορας της Σχολής Θετικών Επιστημών Σπύρος Παυλίδης, αναφέρθηκε στα μικρά, τα περισσότερα από τα οποία είναι και ανενεργά, ρήγματα της Θεσσαλονίκης.

    Όπως είπε, ο «χάρτης» της Θεσσαλονίκης αποτελείται, μεταξύ άλλων, από ένα ρήγμα στην περιοχή Βούλγαρη, το οποίο έχει κατεύθυνση προς την Πυλαία, καθώς και τα ρήγματα του Ανθεμούντα, του Ασβεστοχωρίου και της Νέας Μεσήμβριας.

    Το ρήγμα της Βούλγαρη, μάλιστα, μελετήθηκε πρώτη φορά με αφορμή τις εργασίες για την κατασκευή σταθμού του μετρό στην περιοχή, ενώ η διάνοιξη της εξωτερικής περιφερειακής, ήταν η αφορμή, ώστε να μελετήσουν οι επιστήμονες το ρήγμα του Ασβεστοχωρίου. Παρά το γεγονός, όμως, ότι τα περισσότερα ρήγματα είναι ανενεργά σεισμικά, οι ειδικοί εκτιμούν ότι πρέπει να μελετηθούν συστηματικότερα.

    Δύο περιοχές εμφανίζουν αυξημένη πιθανότητα σεισμού μεγέθους μέχρι 6,5 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ για τα επόμενα 30 χρόνια, σύμφωνα με την καθηγήτρια Γεωλογίας στο ΑΠΘ Ελευθερία Παπαδημητρίου.

    «Πρόκειται για την περιοχή της θάλασσας του Μαρμαρά, στην Τουρκία αλλά και εκείνης νοτιοδυτικά της Κρήτης», ανέφερε χαρακτηριστικά και πρόσθεσε πως για την πρόγνωση χρησιμοποιούνται διαφορετικές μεθοδολογίες, με όσο το δυνατόν ρεαλιστικότερο στόχο.

Χάνουμε πετρέλαιο λόγω σεισμών

link


ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΕΚΛΑΡΗΣ

Τα πολλά και ενεργά ρήγματα που υπάρχουν στον ελλαδικό χώρο ευθύνονται σε ένα βαθμό για τα περιορισμένα κοιτάσματα πετρελαίου στο ελληνικό υπέδαφος. Σύμφωνα με τους γεωλόγους που συμμετέχουν στο 19ο Συνέδριο της Καρπαθο-Βαλκανικής Ενωσης, στη διαδικασία μετακινήσεων εκατομμυρίων ετών, πιθανόν αποθέματα στο υπέδαφος να έχουν διαφύγει, με συνέπεια είτε να μην είναι αξιοποιήσιμα, είτε να έχουν εξατμιστεί.

Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, παρουσιάστηκαν εργασίες για λεκάνες απόθεσης πετρελαίου ή φυσικού αερίου σε διάφορες περιοχές των Βαλκανίων (Τουρκία, Βουλγαρία, Αλβανία κ.α.), καθώς και οι πιθανότητες να συνεχίζονται οι λεκάνες αυτές επί ελληνικού εδάφους.

«Γεωλογικά οι λεκάνες συνεχίζονται και στη Θράκη, αλλά και από την Αλβανία, με τη γεωλογική ζώνη του υποπελάγους προς την Πίνδο μέχρι τη δυτική Μακεδονία. Πρακτικά, όμως, δεν είναι δυνατό να εκτιμήσουμε αν υπάρχουν αποθέματα που να είναι αξιοποιήσιμα, ή αν υπήρχαν και στο πέρασμα των ετών διέφυγαν και διοχετεύτηκαν σε πετρώματα που δεν είναι αξιοποιήσιμα, ή εξατμίστηκαν στην ατμόσφαιρα», σημείωσε ο καθηγητής Γεωλογίας, Σπύρος Παυλίδης, κοσμήτορας της Σχολής Θετικών Επιστημών.

Αναπνέουμε και... λευκόχρυσο

Χτες, δεύτερη μέρα του συνεδρίου που ολοκληρώνεται αύριο στο συνεδριακό κέντρο «Ν. Γερμανός» και διοργανώνεται από το Τμήμα Γεωλογίας του ΑΠΘ, κεντρική ομιλήτρια ήταν η Μαρία Οικονόμου, καθηγήτρια του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αθηνών, η οποία αναφέρθηκε στον εντοπισμό στοιχείων της ομάδας λευκόχρυσου στην περιοχή των Καρπαθο - Βαλκανίων.

«Στην Ελλάδα, και συγκεκριμένα στη θέση ''Σκουριές'' στη Χαλκιδική, σύμφωνα με τα στοιχεία που υπήρχαν από την εταιρία TVX, υπάρχουν 200 εκατ. τόνοι μεταλλεύματος, από το οποίο μπορούν να βγουν 15 τόνοι παλλαδίου και 3-4 τόνοι λευκόχρυσου. Ομως η εξόρυξη δεν έχει ξεκινήσει από την εταιρία ''Ελληνικός Χρυσός'', καθώς υπάρχουν περιβαλλοντικά ζητήματα που δεν έχουν επιλυθεί. Κοιτάσματα λευκόχρυσου υπάρχουν ακόμη στο Μπορ της Σερβίας και στη Βουλγαρία», σημείωσε.

Ο λευκόχρυσος, εκτός από πλατίνα για κοσμήματα, χρησιμοποιείται σε πολύ μικρές ποσότητες στους καταλύτες των αυτοκινήτων, όμως, εφόσον δε γίνεται σωστή συντήρηση και ανακύκλωση των καταλυτών, τα χρήσιμα στοιχεία (στην ιατρική, ηλεκτρονική κ.λπ.), όπως το παλλάδιο, το ρόδιο και ο λευκόχρυσος, εντοπίζονται σε πολύ μικρό μέγεθος κατά μήκος των δρόμων, από την καύση και είναι επιβλαβή για την υγεία καθώς, λόγω του πολύ μικρού μεγέθους τους, είναι εισπνεύσιμα από τον άνθρωπο.

«Εχουμε κάνει μετρήσεις και έχουμε καταγράψει υψηλές συγκεντρώσεις λευκόχρυσου στην Κατεχάκη, στη Μεσογείων και την Αχαρνών», συμπλήρωσε. Παράλληλα, τα στοιχεία αυτά, μέσω της σκόνης, της βροχής και των υπονόμων, καταλήγουν σε ποτάμια και τη θάλασσα και από εκεί περνούν στην τροφική αλυσίδα, με άγνωστες μέχρι σήμερα συνέπειες στη δημόσια υγεία.

Θεσσαλονίκη - Διεθνές γεωλογικό συνέδριο: Ελληνας επιστήμονας βρέθηκε στο σεισμό της Νέας Ζηλανδίας - Κοιτάσματα λευκόχρυσου στη Χαλκιδική

Βρέθηκε στη Νέα Ζηλανδία τη χρονική στιγμή που ένας ισχυρός σεισμός μεγέθους 7,1 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ, ισοπέδωσε κτίρια, κατέστρεψε δρόμους και προκάλεσε διακοπές στην παροχή ηλεκτρικού ρεύματος και νερού. Ο καθηγητής Γεωλογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), Βασίλης Χρηστάρας, βρισκόταν στη μακρινή χώρα για ένα συνέδριο, όταν εκείνη «χτυπήθηκε», στις 4 Σεπτεμβρίου από τον Εγκέλαδο και μπόρεσε να παρακολουθήσει από κοντά το φαινόμενο. «Το νησί χτυπήθηκε τόσο έντονα, επειδή είναι στο όριο της τεκτονικής πλάκας της Αυστραλίας και του Ειρηνικού και η περιοχή έχει δώσει πολλούς σεισμούς στο παρελθόν», ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Χρηστάρας, με αφορμή την ομιλία του στο 19ο Συνέδριο της Καρπαθο-Βαλκανικής Γεωλογικής Ένωσης. Όπως διευκρίνισε, από την επιτόπια έρευνά του, διαπίστωσε ότι οι ζημιές δεν προκλήθηκαν από τη δόνηση αλλά από τη ρευστοποίηση των εδαφών, που «μετακίνησαν» ακόμα και δέντρα!. «Με το σεισμό ανέβηκε, δηλαδή, ψηλά ο υδροφόρος ορίζοντας και ανακατεύτηκε με την άμμο του εδάφους, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν τόνοι λάσπης και να προκληθούν μεγάλες, υλικές καταστροφές». Κοιτάσματα λευκόχρυσου στη Χαλκιδική Για τα κοιτάσματα λευκόχρυσου στη Χαλκιδική και την εφαρμογή του στους καταλύτες των αυτοκινήτων αλλά και στις επιπτώσεις στο περιβάλλον, αναφέρθηκε η καθηγήτρια στο Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του πανεπιστημίου Αθηνών, Μαρία Οικονόμου. «Στη Χαλκιδική, στη θέση Σκουριές, υπάρχουν 200 εκατομμύρια τόνοι μεταλλεύματος, από το οποίο μπορούν να εξορυχτούν 15 τόνοι παλλάδιου και 3-4 τόνοι λευκόχρυσου», ανέφερε η κ. Οικονόμου στο περιθώριο του συνεδρίου προσθέτοντας ότι η εταιρία «Ελληνικός Χρυσός» δεν έχει ξεκινήσει την εξόρυξη λόγω των αντιδράσεων των κατοίκων για περιβαλλοντική υποβάθμιση. Όπως εξήγησε πάντως, ο λευκόχρυσος χρησιμοποιείται στους καταλύτες των αυτοκινήτων αλλά η εναπόθεσή του, στη συνέχεια, κατά μήκος των δρόμων, λόγω καύσης, είναι επιβλαβής για την υγεία. «Βρήκαμε υψηλές συγκεντρώσεις λευκόχρυσου στην Κατεχάκη, τη Μεσογείων και την Αχαρνών, χωρίς βέβαια να υπάρχουν θεσμοθετημένα όρια για τις συγκεντρώσεις», ανέφερε.


link

ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΕΩΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

Σύνεδρος κοιτάει τους χάρτες με σεισμογενείς ζώνες που παρουσιάστηκαν κατά την διάρκεια των εργασιών του Διεθνούς Συνεδρίου των Γεωεπιστημών που πραγματοποιείτε στο συνεδριακό κέντρο "Νικόλαος Γερμανός" στην ΔΕΘ.Θεσσαλονίκη.

Πέμπτη 23 Σεπτεμβρίου 2010 ΑΠΕ

«Δεν θα ξαναζήσουμε σεισμό σαν του '78»

H περίοδος επαναδραστηριοποίησης των ρηγμάτων της λεκάνης της Μυγδονίας, είναι της τάξης των 100 ετών και άνω έως και των 300 ετών και «το ρήγμα που έδωσε το σεισμό του 1978 στη Θεσσαλονίκη δεν θα ενεργοποιηθεί στη διάρκεια της ζωής μας», τονίζει η καθηγήτρια Σεισμολογίας του ΑΠΘ, Ελευθερία Παπαδημητρίου.

Αλλα ρήγματα, όμως, μέσα στη Θεσσαλονίκη, δεν έχουν καν μελετηθεί, παρά το ό,τι υπάρχουν προτάσεις από τους επιστήμονες.

Σύμφωνα με την Ε. Παπαδημητρίου, ούτε οι επιστήμονες, ούτε η πολιτεία θα πρέπει να εφησυχάζουν, καθώς στη λεκάνη της Μυγδονίας υπάρχουν περίπου 15 παρόμοια ρήγματα, γνωστά στους σεισμολόγους από ιστορικούς σεισμούς και μερικά από αυτά δεν έχουν ενεργοποιηθεί εδώ και 2.000 χρόνια.

«Ρήγματα ενεργά υπάρχουν παντού και, όπως είναι γνωστό, επηρεάζουν το ένα τη συμπεριφορά του άλλου. Γι' αυτό, πρέπει να εστιάζουμε στην προετοιμασία και στη λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση του σεισμικού κινδύνου σε κάθε κατοικημένη περιοχή», υπογραμμίζει η Ε. Παπαδημητρίου.

Οι νέες μέθοδοι που εφαρμόζονται στις έρευνες, παρουσιάστηκαν χθες στο 19ο συνέδριο της Κάρπαθο - Βαλκανικής Γεωλογικής Ενωσης, που διεξάγεται στη Θεσσαλονίκη.

Τα ρήγματα της λεκάνης της Μυγδονίας, δεν μπορούν να δώσουν σεισμούς μεγέθους πάνω από 6.5 ρίχτερ, επισημαίνει ο καθηγητής Σεισμολογίας στο ΑΠΘ, και γραμματέας της Κάρπαθο - Βαλκανικής Γεωλογικής Ενωσης, Σπύρος Παυλίδης.

Όμως, ρήγματα όπως αυτό στο δήμο Ανθεμούντα και στην περιοχή Βιούλγαρη, δεν έχουν μελετηθεί επαρκώς και οι σεισμολόγοι δεν γνωρίζουν άν, πότε και τί μεγέθους σεισμό μπορούν να δώσουν.

Ιδίως για το ρήγμα της Βούλγαρη, οι σεισμολόγοι δεν γνωρίζουν ούτε καν το μήκος του, οπότε, ούτε τη δυναμικότητά του, ούτε τη επικινδυνότητά του, τονίζει ο Σπ.Παυλίδης. Το ρήγμα της Βούλγαρη έχει χαρακτηριστεί ως εν δυνάμει ενεργό, γιατί δεν υπάρχουν όλα τα στοιχεία που χρειάζονται οι επιστήμονες για να αποφανθούν. «Είχαμε κάνει προτάσεις για στοχευμένη μελέτη του ρήγματος σε νομαρχία, περιφέρεια, ΟΑΣΠ, αλλά δεν έχουμε πάρει καμιά απάντηση», σημειώνει ο Σπ.Παυλίδης.

Ενα άγνωστο ρήγμα, που σχετίζεται ίσως με το σεισμό των 6,4 ρίχτερ το 2008, στη ΒΔ Πελοπόννησο αναζητούν οι επιστήμονες. Σύμφωνα με τον καθηγητή Τεκτονικής Γεωλογίας στο πανεπιστήμιο Πατρών, Γιάννη Κουκουβέλα, η συνέπεια είναι να μη μπορούν οι επιστήμονες να εκφράσουν με νούμερα στους μηχανικούς το πώς πρέπει να σχεδιάσουν τα κτίρια.

Το 2278 θα ξαναξυπνήσει το ρήγμα του 1978 αλλά...

Του ΣΑΚΗ ΑΠΟΣΤΟΛΑΚΗ

Σε 300 χρόνια θα ξαναξυπνήσει το ρήγμα που έδωσε τον σεισμό των 6,5 Ρίχτερ στη Θεσσαλονίκη, στις 20 Ιουνίου του 1978, και προκάλεσε τον θάνατο 49 ανθρώπων.

Την ίδια στιγμή προτάσεις για μελέτες ρηγμάτων μέσα στη Θεσσαλονίκη μένουν άνευ απάντησης, έχει κολλήσει στον ΟΑΣΠ το θέμα των μικροζωνικών μελετών που δείχνουν το μέγεθος των ζημιών ανάλογα με το μέγεθος των σεισμών, ενώ στάσιμη είναι η μεγάλη έρευνα που ξεκίνησε μετά τον σεισμό της Αθήνας, το 1999. Σύμφωνα με την καθηγήτρια Σεισμολογίας του ΑΠΘ, Ελευθερία Παπαδημητρίου, η περίοδος επαναδραστηριοποίησης των ρηγμάτων της λεκάνης της Μυγδονίας είναι της τάξης των 100 ετών και άνω έως και των 300 ετών και «το ρήγμα που έδωσε τον σεισμό του 1978 στη Θεσσαλονίκη δεν θα ενεργοποιηθεί στη διάρκεια της ζωής μας». Υπογραμμίζει όμως ότι ούτε οι επιστήμονες ούτε η πολιτεία θα πρέπει να εφησυχάζουν, καθώς στη λεκάνη της Μυγδονίας υπάρχουν περίπου 15 παρόμοια ρήγματα, γνωστά στους σεισμολόγους από ιστορικούς σεισμούς και μερικά από αυτά δεν έχουν ενεργοποιηθεί εδώ και 2.000 χρόνια.

Τα ρήγματα της λεκάνης της Μυγδονίας δεν μπορούν να δώσουν σεισμούς μεγέθους πάνω από 6,5 Ρίχτερ, επισημαίνει ο καθηγητής Σεισμολογίας στο ΑΠΘ και γραμματέας της Καρπαθο-Βαλκανικής Γεωλογικής Ενωσης, Σπύρος Παυλίδης. Οπως λέει, μέσα στην πόλη της Θεσσαλονίκης, τα ρήγματα είναι μικρά και μικρής δυναμικής, ενώ τα μεγαλύτερα ρήγματα, τόσο σε μήκος όσο και σε δυναμικότητα, βρίσκονται πιο μακριά από την πόλη. Ενα ρήγμα-φάντασμα απασχολεί τους σεισμολόγους στην Πάτρα, 2 χρόνια μετά τον σεισμό των 6,4 Ρίχτερ, το 2008, στη ΒΔ Πελοπόννησο, που είχε προκαλέσει σημαντικές ζημιές.

Σύμφωνα με τον καθηγητή Τεκτονικής Γεωλογίας στο Πανεπιστήμιο Πάτρας, Γιάννη Κουκουβέλα, «το πρόβλημα είναι ότι τα τελευταία 30 - 40 χρόνια, στην περιοχή γίνονται συνέχεια σεισμοί χωρίς να μπορούμε να βρούμε τα ίχνη τους στην επιφάνεια της Γης».

19o Συνέδριο της ΚαρπαθοΒαλκανικής Γεωλογικής Ένωσης (XIX Congress of the Carpathian-Balkan Geological Association – CBGA 2010)

23 Σεπτεμβρίου 2010

μέχρι

26 Σεπτεμβρίου 2010

Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα συνέδρια στην Ευρώπη, ενώ αποτελεί μέρος μίας από τις παλαιότερες σειρές συνεδρίων παγκοσμίως. Θα πραγματοποιηθεί στο Συνεδριακό Κέντρο «Νικόλαος Γερμανός» της Δ.Ε.Θ. και θα παρουσιαστούν περισσότερες από 500 ανακοινώσεις που αφορούν όλα τα θεματικά πεδία των Επιστημών της Γης. Οι ανακοινώσεις αναφέρονται στον ευρύτερο γεωγραφικό χώρο της ΝΑ Ευρώπης, αλλά και πέρα από αυτόν. Έχουν προγραμματιστεί επίσης τρεις κεντρικές ομιλίες από διεθνώς καταξιωμένους επιστήμονες, οι οποίοι θα αναπτύξουν θέματα γενικότερου γεωλογικού ενδιαφέροντος.
Αναλυτικές πληροφορίες σχετικά με το πρόγραμμα του συνεδρίου είναι διαθέσιμες στην ιστοσελίδα του: www.cbga2010.org.

Το συνέδριο, το οποίο διοργανώνεται από το Τμήμα Γεωλογίας του Α.Π.Θ. σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών και την Ελληνική Γεωλογική Εταιρεία, έχει ήδη προσελκύσει περισσότερους από 700 επιστήμονες υψηλού επιπέδου, οι οποίοι και θα παραβρεθούν στις εργασίες του. Οι περισσότεροι από αυτούς προέρχονται από χώρες του εξωτερικού και με την ευκαιρία της παραμονής τους θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν και την πόλη της Θεσσαλονίκης.

Τη διοργάνωση του συνεδρίου στήριξαν με χορηγίες τους οι παρακάτω:
1. Τμήμα Γεωλογίας Α.Π.Θ.
2. Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών
3. Ελληνικός Χρυσός Α.Ε.
4. Χρυσωρυχεία Θράκης Α.Μ.Β.Ε.
5. Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας
6. Επιτροπή Ερευνών Α.Π.Θ.
7. 0ήμος Θεσσαλονίκης
8. Marathon Data Systems
9. Οργανισμός Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας

• Επικοινωνία: καθ. Γεώργιος Χριστοφίδης, 2310 998541
• Ιστοσελίδα: http://www.cbga2010.org
• Email: info@cbga2010.org
• Χώρος: Συνεδριακό Κέντρο Νικόλαος Γερμανός της Δ.Ε.Θ.
• Διοργάνωση: Τμήμα Γεωλογίας ΑΠΘ

Θεσσαλονίκη - Μοναδικό απολίθωμα-πατημασιά σαρκοφάγου βρέθηκε στην Κρήτη - Συνέδριο Καρπαθο-Βαλκανικής Γεωλογικής Ενωσης

Εκατομμύρια χρόνια πριν, όταν η δυτική Κρήτη ήταν ενωμένη με την Πελοπόννησο, σαρκοφάγα σε μέγεθος όσο μια σημερινή λεοπάρδαλη, ζούσαν στο χώρο αφήνοντας το «στίγμα» τους παντού. Ένα τέτοιο αποτύπωμα, μία απολιθωμένη πατημασιά σαρκοφάγου, ηλικίας 7 εκατομμυρίων ετών, βρέθηκε πέρσι στην Κρήτη και τα αποτελέσματα της μελέτης της θα δημοσιοποιηθούν για πρώτη φορά στο 19ο Συνέδριο της Καρπαθο-Βαλκανικής Γεωλογικής Ενωσης που ξεκίνησε σήμερα στη Θεσσαλονίκη και θα διαρκέσει τέσσερις μέρες. «Πρόκειται για τη μοναδική πατημασιά σαρκοφάγου τέτοιας ηλικίας που έχει βρεθεί στον ελλαδικό χώρο», ανακοίνωσε, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο λέκτορας Παλαιοντολογίας στο Τμήμα Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών, Γιώργος Ηλιοπούλος ο οποίος μελέτησε το εύρημα που βρέθηκε στο χωριό Γούβες του νομού Χανίων. Από τις μέχρι τώρα αναλύσεις, προκύπτει ότι η πατημασιά ανήκει μάλλον σε ύαινα ή σε αιλουροειδές και το απολίθωμα είναι από τα παλαιότερα με θηλαστικά που έχουν βρεθεί στην Κρήτη. «Το απολίθωμα θα εκτεθεί στο μέλλον σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο, στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Κρήτης» είπε ο κ. Ηλιόπουλος. Απολιθώματα ελεφάντων και αλόγων στην Επανομή Ηλικίας 3 έως 5 εκατομμυρίων χρόνων είναι τα απολιθώματα ελεφάντων, αλόγων αλλά και γιγαντιαίων χερσαίων χελωνών που βρέθηκαν στην περιοχή της Επανομής του νομού Θεσσαλονίκης όπως ανακοίνωσε στο συνέδριο ο επίκουρος καθηγητής Γεωλογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, Δημήτρης Κωστόπουλος. «Πιο καλά διατηρημένα είναι τα απολιθώματα που βρέθηκαν στο μικρό έμβολο της Επανομής όπου εντοπίστηκαν και απολιθώματα πιθήκου ηλικίας 4 εκατομμυρίων ετών», ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Κωστόπουλος. Τα απολιθώματα των αλόγων δείχνουν ότι επρόκειτο για ζώα εύρωστα και λίγο μικρότερα από τα σημερινά, ενώ οι ελέφαντες ήταν όπως ο σημερινός αφρικανικός ελέφαντας, βάρους περίπου 3 τόνων. «Η περιοχή που ζούσαν τα ζώα αυτά, όπως διαπιστώθηκε από τις μελέτες μας, ήταν ανοικτές εκτάσεις, στο στιλ της αφρικανικής σαβάνας με πιο υγρό περιβάλλον», εξήγησε ο κ. Κωστόπουλος. Γεωπάρκα και Γεωτουρισμός Στην προσπάθεια για τη δημιουργία εθνικού δικτύου γεωπάρκων θα αναφερθεί στην εισήγησή του ο γεωλόγος του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης, Δρ Χαράλαμπος Φασουλάς. Στην Ελλάδα υπάρχουν τρία γεωπάρκα, δηλαδή περιοχές που περιέχουν αξιόλογες θέσεις γεωλογικών μνημείων και γεωτόπων και είναι το Απολιθωμένο Δάσους Λέσβου, το Φυσικό Πάρκο του Ψηλορείτη στην Κρήτη και το Εθνικό Πάρκο Χελμού Βουραϊκού. «Στόχος μας, μέσω των γεωπάρκων, είναι να κατανοήσει ο κόσμος το ανάγλυφο που έχει σχηματίσει γύρω μας η γη και παράλληλα, να αναπτύξουμε τον εναλλακτικό τουρισμό που είναι ο γεωτουρισμός, ενισχύοντας παράλληλα οικονομικά την τοπική κοινωνία», δήλωσε ο κ. Φασουλάς.

Πατημασιά ηλικίας… 7 εκατ. ετών!

Η παλαιότερη που έχει βρεθεί στην Ελλάδα

Μία απολιθωμένη πατημασιά που ανήκει σε σαρκοφάγο και είναι ηλικίας 7 εκατομμυρίων ετών, η παλαιότερη που βρέθηκε ποτέ σε ελλαδικό χώρο, εντοπίστηκε πέρυσι στις Γούβες της Κρήτης. Τα αποτελέσματα της μελέτης, αναμένεται να δημοσιοποιηθούν για πρώτη φορά στο 19ο Συνέδριο της Καρπαθο-Βαλκανικής Γεωλογικής Ενωσης που ξεκίνησε σήμερα στη Θεσσαλονίκη.

Όπως έχει προκύψει από τις έως τώρα αναλύσεις, η πατημασιά ανήκει μάλλον σε ύαινα ή σε αιλουροειδές.

Το απολίθωμα πρόκειται στο μέλλον να εκτεθεί σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο, στο Μουσείο 

Ερευνες για την πρόγνωση σεισμών

 Επιστήμονες του ΑΠΘ παρουσίασαν τα αποτελέσματα εργασίας που στηρίχθηκε σε νέες μεθοδολογίες

Του Θαναση Tσιγγανα

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ. Τέσσερις περιοχές, το κεντρικό Ιόνιο, η θαλάσσια περιοχή ΝΔ της Κρήτης, ο ανατολικός Κορινθιακός και η Θάλασσα του Μαρμαρά εμφανίζουν υψηλά ποσοστά γένεσης ενός σεισμού άνω των 6,5 Ρίχτερ μέσα στα επόμενα τριάντα χρόνια.

Επιστήμονες του ΑΠΘ (Π. Παραδεισοπούλου, Ε. Παπαδημητρίου, Β. Καρακώστας) παρουσίασαν χθες στο 19ο Συνέδριο της Καρπαθο - Βαλκανικής Ενωσης τα αποτελέσματα ερευνητικής εργασίας που στηρίχθηκε σε νέες μεθοδολογίες και σε ένα δοκιμασμένο αμερικανικό μοντέλο βάσει των οποίων υπολογίζεται η πιθανότητα μεγάλου σεισμού σε περιοχές ανάμεσα σε γνωστά ρήγματα από τα οποία τον 20ό αι. προήλθαν 67 ισχυροί σεισμοί.

Από τις σεισμικές ζώνες που μελετήθηκαν στη Δυτική Τουρκία και εκείνες που ξεκινούν από Αλβανία, ΠΓΔΜ, Βουλγαρία και καταλήγουν στον ελλαδικό χώρο, η επιστημονική έρευνα κατέληξε ότι η περιοχή της Θάλασσας του Μαρμαρά -όπως έδειξε και παλιότερη έρευνα Αμερικανών σεισμολόγων- συγκεντρώνει ποσοστά 30% - 40% για την εκδήλωση ενός σεισμού ίσου ή μεγαλύτερου των 6,5 Ρίχτερ μέσα στα επόμενα 30 χρόνια. Στον ελλαδικό χώρο παρόμοια ποσοστά εμφανίζουν οι περιοχές στο κεντρικό Ιόνιο (ευρύτερη περιοχή της Κεφαλονιάς) και στον ανατολικό Κορινθιακό. Μικρότερα ποσοστά (15%-20%) εμφανίζει η θαλάσσια περιοχή ΝΔ της Κρήτης και σε διαφορετικό σημείο (πιο νότια) από το επίκεντρο του μεγαλύτερου σεισμού (8,2 R) στη Μεσόγειο το 365 μ. Χ.

«Μελετάμε την αλληλεπίδραση μεταξύ των ρηγμάτων. Οι πιθανότητες εξαρτώνται από τις μεταβολές των τάσεων και επηρεάζονται από την εκδήλωση ενός σεισμού σε κοντινό ρήγμα που σαφώς μεταβάλλει τα ποσοστά» ανέφερε στην «Κ» η δρ Π. Παραδεισοπούλου, που παρουσίασε τη συγκεκριμένη εργασία.

Οι σεισμολόγοι έχουν θέσει στο μικροσκόπιο τις λεγόμενες σμηνοσειρές (ομάδα σεισμών ίσου περίπου μεγέθους από το ίδιο επίκεντρο) μελετώντας το Β. Αιγαίο και τον Κορινθιακό Κόλπο και προσπαθούν να «απαντήσουν» σε βάθος 10ετίας κατά πόσο επηρεάζονται από τη γένεση προηγούμενων ισχυρών σεισμών ή αν είναι πρόδρομοι ισχυρών σεισμών.

Στο συνέδριο παρουσιάστηκαν μέθοδοι με τις οποίες οι ερευνητές προσπαθούν να αποκωδικοποιήσουν και την επικινδυνότητα της μετασεισμικής ακολουθίας ενός ισχυρού σεισμού «έτσι ώστε να είμαστε σε θέση να μπορούμε να πούμε στον κόσμο και στους αρμόδιους της πολιτείας από τα πρώτα 24ωρα, π. χ. αν μπορούν να επιστρέψουν στα σπίτια τους, αν μπορούν να ξεκινήσουν επεμβάσεις άμεσα ή όχι, αν θα έχουμε και πόσο θα διαρκέσουν οι μετασεισμοί» ανέφερε η καθηγήτρια Γεωφυσικής κ. Ελευθερία Παπαδημητρίου.

Μια νέα μέθοδος επιχειρεί μάλιστα να ανιχνεύσει κατά πόσο μια ισχυρή δόνηση μπορεί να επηρεάσει μια ευρύτερη περιοχή τα επόμενα χρόνια. Τα αποτελέσματα αυτών των ερευνών μπορούν να συμβάλουν στη μεσοπρόθεσμη πρόγνωση σεισμών, αλλά και στην καλύτερη αντισεισμική θωράκιση περιοχών.

Ιδιαιτερότητα

Ως «ρήγμα ερωτηματικό» παρουσίασε ο καθηγητής Γεωλογίας του Πανεπιστημίου της Πάτρας κ Ι. Κουκουβέλας τα αποτελέσματα της μελέτης για το ρήγμα Νησιού που προκάλεσε τον Ιούνιο του 2008 τον σεισμό 6,4 R στα όρια των νομών Ηλείας - Αχαΐας. «Πρόκειται για ένα ρήγμα φάντασμα που δεν το γνωρίζαμε και εμφάνισε την εξής ιδιαιτερότητα», ανέφερε στην «Κ»: Η διάρρηξη στην επιφάνεια είχε κατεύθυνση Β-ΒΔ ενώ σε βάθος 20 χλμ., Β-ΒΑ. Ισως πρέπει να αναθεωρήσουμε την άποψη ότι ένας σεισμός προκαλείται από ένα ρήγμα. Συχνά μπορεί να μην είναι ένα το ρήγμα...» τόνισε.

Αξιολόγηση των ρηγμάτων

Της Ζωγιας Kουταλιανου

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ. Νέα ρήγματα στην ανατολική Θεσσαλονίκη, που έφερε στο φως ο... μετροπόντικας, και η μελέτη των ρηγμάτων στην περιοχή της ιταλικής πόλης L’ Aquila, που προκάλεσαν τον πολύνεκρο σεισμό του Απριλίου 2009, στρέφουν τους επιστήμονες στην καταγραφή και αξιολόγηση μικρότερων και μεγαλύτερων, ενεργών και ανενεργών ρηγμάτων μέσα και δίπλα σε κατοικημένες περιοχές, προκειμένου να διασφαλιστεί η αντισεισμική θωράκισή τους.

Τα νέα ρήγματα στην περιοχή της οδού Βούλγαρη και στην Καλαμαριά Θεσσαλονίκης μελετήθηκαν για πρώτη φορά με αφορμή τις εργασίες του μετρό για κατασκευή σταθμού στην περιοχή. Με αφορμή τις επικείμενες εργασίες για τη διάνοιξη της εξωτερικής περιφερειακής της Θεσσαλονίκης, μελετήθηκε το γνωστό ρήγμα του Ασβεστοχωρίου.

Τις εξελίξεις παρουσίασε ο καθηγητής Γεωλογίας και κοσμήτορας της Σχολής Θετικών Επιστημών του ΑΠΘ, κ. Σπ. Παυλίδης, στο πλαίσιο του 19ου Συνεδρίου της Καρπαθο - Βαλκανικής Γεωλογικής Ενωσης που πραγματοποιείται από χθες μέχρι την Κυριακή στη Θεσσαλονίκη, επισημαίνοντας την ανάγκη να μελετηθούν όλα τα ρήγματα και να αξιολογηθεί η επικινδυνότητά τους.

Κατά τον ίδιο, η «αστική γεωλογία» -όπως αποκαλείται η μελέτη των ρηγμάτων εντός πόλεων- αποτελεί διεθνή τάση, που ξεκίνησε από την Ιαπωνία μετά τον σεισμό του Κόμπε το 1995, όταν διαπιστώθηκε πως το ρήγμα που τον προκάλεσε βρισκόταν στην καρδιά της πόλης, ενώ επιβεβαιώθηκε και στον σεισμό της Αθήνας του 1999 που προκλήθηκε από ένα μικρό και χαρτογραφημένο ρήγμα -αυτό της Φυλής Αττικής- το οποίο θεωρούνταν ασήμαντο. Αντίστοιχη ήταν και η περίπτωση του πρόσφατου σεισμού στην Αϊτή, αλλά και του τελευταίου σεισμού στη Ν. Ζηλανδία, όπου τα ρήγματα περνούσαν δίπλα και μέσα από κατοικημένες περιοχές. «Η πολιτεία θα πρέπει να υλοποιήσει στοχευμένα προγράμματα για εφαρμοσμένες έρευνες στο κάθε ρήγμα», τόνισε στην «Κ» ο κ. Παυλίδης.

Σ’ αυτήν την κατεύθυνση, πάντως, η ομάδα του καθηγητή συνεργάζεται με το Εθνικό Ινστιτούτο Γεωφυσικής της Ρώμης που διαθέτει ενημερωμένη και λειτουργική βάση δεδομένων ρηγμάτων, την οποία επιχειρούν να επεκτείνουν και στην Ελλάδα με πρότυπα τις βάσεις δεδομένων της Ν. Ζηλανδίας και της Ιαπωνίας.

«Πρέπει να ξεφύγουμε από τη λογική του επίκεντρου και να περάσουμε στην αιτία του σεισμού, που είναι τα ρήγματα, αλλά πάντα λαμβάνοντας υπόψη μας το γεωλογικό υπόβαθρο», σημείωσε ο κ. Ι. Παπανικολάου, διδάκτωρ στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και μέλος του Κέντρου Ερευνας Φυσικών Καταστροφών του UCL του Λονδίνου, που παρουσίασε την ερευνητική εργασία στο συνέδριο.

Θεσσαλονίκη - Διεθνές Συνέδριο Γεωεπιστημών: Οι εργασίες του μετρό αποκαλύπτουν το "χάρτη" των ρηγμάτων της Θεσσαλονίκης

Θεσσαλονίκη - Διεθνές Συνέδριο Γεωεπιστημών: Οι εργασίες του μετρό αποκαλύπτουν το "χάρτη" των ρηγμάτων της Θεσσαλονίκης

(ANA) – 21 ώρες πριν

Τα έργα του μετρό φέρνουν στο «φως» τα σεισμικά ρήγματα που «διατρέχουν» τη Θεσσαλονίκη και τα οποία μπορούν πλέον να μελετηθούν καλύτερα από τους ειδικούς επιστήμονες. Με αφορμή το 19ο συνέδριο της Καρπαθο-Βαλκανικής Γεωλογικής Ένωσης, οι εργασίες του οποίου διεξάγονται στη Θεσσαλονίκη, ο καθηγητής Γεωλογίας και κοσμήτορας της Σχολής Θετικών Επιστημών Σπύρος Παυλίδης, αναφέρθηκε στα μικρά, τα περισσότερα από τα οποία είναι και ανενεργά, ρήγματα της Θεσσαλονίκης. Όπως είπε, ο «χάρτης» της Θεσσαλονίκης αποτελείται, μεταξύ άλλων, από ένα ρήγμα στην περιοχή Βούλγαρη, το οποίο έχει κατεύθυνση προς την Πυλαία, καθώς και τα ρήγματα του Ανθεμούντα, του Ασβεστοχωρίου και της Νέας Μεσήμβριας. Το ρήγμα της Βούλγαρη, μάλιστα, μελετήθηκε πρώτη φορά με αφορμή τις εργασίες για την κατασκευή σταθμού του μετρό στην περιοχή, ενώ η διάνοιξη της εξωτερικής περιφερειακής, ήταν η αφορμή, ώστε να μελετήσουν οι επιστήμονες το ρήγμα του Ασβεστοχωρίου. Παρά το γεγονός, όμως, ότι τα περισσότερα ρήγματα είναι ανενεργά σεισμικά, οι ειδικοί εκτιμούν ότι πρέπει να μελετηθούν συστηματικότερα. Δύο περιοχές εμφανίζουν αυξημένη πιθανότητα σεισμού μεγέθους μέχρι 6,5 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ για τα επόμενα 30 χρόνια, σύμφωνα με την καθηγήτρια Γεωλογίας στο ΑΠΘ Ελευθερία Παπαδημητρίου. «Πρόκειται για την περιοχή της θάλασσας του Μαρμαρά, στην Τουρκία αλλά και εκείνης νοτιοδυτικά της Κρήτης», ανέφερε χαρακτηριστικά και πρόσθεσε πως για την πρόγνωση χρησιμοποιούνται διαφορετικές μεθοδολογίες, με όσο το δυνατόν ρεαλιστικότερο στόχο.

© 2010 ΑΘΗΝΑΪΚΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΕΙΔΗΣΕΩΝ - ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Περιμένουν σεισμούς άνω των 6,5 Ρίχτερ μέσα σε 30 χρόνια

Πιθανότητα έως και 30% να προκληθεί σεισμός άνω των 6,5 Ρίχτερ τα επόμενα 30 χρόνια, σε τρία μεγάλα ενεργά ρήγματα στην Ελλάδα και τα παράλια της Τουρκίας, διαπιστώνουν σεισμολόγοι του ΑΠΘ, σε έρευνα που παρουσιάστηκε στο 19ο Συνέδριο της Καρπαθοβαλκανικής Γεωλογικής Ενωσης, που διοργανώνεται στη Θεσσαλονίκη από το Τμήμα Γεωλογίας του ΑΠΘ.

«Εχουμε εξετάσει τα πιθανά ρήγματα που συνδέονται με σεισμούς μεγαλύτερους των 6,5 Ρίχτερ και εκτιμούμε την πιθανότητα για τη γέννηση ισχυρών σεισμών τα επόμενα 30 χρόνια, κυρίως στη νότια Κρήτη και τη θάλασσα του Μαρμαρά στην Τουρκία», σημείωσε η καθηγήτρια Σεισμολογίας του ΑΠΘ Ελευθερία Παπαδημητρίου.

«Λάβαμε υπόψη τις μεταβολές εντάσεων που δημιουργούν οι μεγάλοι σεισμοί άνω των 6,5 Ρίχτερ, συνδέσαμε με τύπους και πιθανότητες και υπολογίσαμε για κάθε ρήγμα στην Ελλάδα και την Τουρκία την πιθανότητα να έχει σεισμό άνω των 6,5 Ρίχτερ τα επόμενα 30 χρόνια», συμπλήρωσε η Πόπη Παραδεισοπούλου, διδάκτωρ Σεισμολογίας του ΑΠΘ, σημειώνοντας ότι η έρευνα στηρίζεται σε στατιστικά δεδομένα και βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στο Συνέδριο, τα μεγαλύτερα ρήγματα που έχουν πιθανότητα έως και 30% για την εκδήλωση ισχυρού σεισμού στα επόμενα 30 χρόνια είναι ορισμένα τμήματα του Κορινθιακού, του ρήγματος της Βόρειας Ανατολίας, στη θάλασσα του Μαρμαρά και της νοτιοδυτικής Κρήτης, όπου η πιθανότητα κυμαίνεται στο 10% - 30%.

Ο καθηγητής Γεωλογίας και κοσμήτορας της Σχολής Θετικών Επιστημών, Σπύρος Παυλίδης, αναφέρθηκε στα μικρά -τα περισσότερα από τα οποία είναι και ανενεργά- ρήγματα της Θεσσαλονίκης, μεταξύ των οποίων είναι αυτό που αποκαλύφθηκε από τις εργασίες του μετρό στην περιοχή της Βούλγαρη με κατεύθυνση προς την Πυλαία, της Περαίας, της Καλαμαριάς, του Ασβεστοχωρίου και της Νέας Μεσημβρίας.

Βρέθηκαν ίχνη ύαινας στην Κρήτη

Βρέθηκαν ίχνη ύαινας στην Κρήτη

Το απολιθωμένο αποτύπωμα ανακάλυψε τυχαία ένας αγρότης. Την εποχή εκείνη η Δυτική Κρήτη ήταν ενωμένη με την Πελοπόννησο και γιγαντιαία σαρκοφάγα ζούσαν παντού στην άγρια και πυκνή βλάστηση, λένε οι επιστήμονες

Μια προϊστορική ύαινα άφησε τις πατημασιές της, σε μια ορεινή περιοχή της Κρήτης, πριν από 7 εκατομμύρια χρόνια. Στην ίδια αγροτική περιοχή, στις Γούβες Χανίων, όπου σήμερα υπάρχει ο ελαιώνας ενός παραγωγού, βρέθηκαν ίχνη από πατημασιές και άλλων ζώων, και συγκεκριμένα από αρτιοδάχτυλα, μια τάξη οπληφόρων μεγαλόσωμων θηλαστικών. Την εποχή εκείνη η Δυτική Κρήτη ήταν ενωμένη με την Πελοπόννησο και γιγάντια σαρκοφάγα ζούσαν παντού στην άγρια και πυκνή βλάστηση.

Η πατημασιά του σαρκοφάγου, όπως βρέθηκε στον ελαιώνα της Κρήτης

Το απολιθωμένο αποτύπωμα της ύαινας βρέθηκε τυχαία από τον ιδιοκτήτη του ελαιώνα πριν από έναν χρόνο και παραδόθηκε σε επιστήμονες του Πανεπιστημίου Πάτρας. Ο λέκτορας Παλαιοντολογίας, του τμήματος Γεωλογίας, Γιώργος Ηλιόπουλος, που το παρέλαβε, θα μιλήσει σήμερα γι’ αυτό στο 19ο Συνέδριο της Καρπαθο-Βαλκανικής Γεωλογικής Ενωσης, που γίνεται στη Θεσσαλονίκη. «Το πιο πιθανό είναι να πρόκειται για μια προϊστορική ύαινα ή κάποιο αιλουροειδές που μας άφησε το αποτύπωμά του. Είναι πάντως η μοναδική πατημασιά σαρκοφάγου ζώου αυτής της ηλικίας που έχει βρεθεί ποτέ στη χώρα μας. Το ζώο πάτησε με το πέλμα του στο έδαφος σε κάποιο τμήμα μαλακού πετρώματος και άφησε το ίχνος του, το οποίο καλύφθηκε στη συνέχεια από χώμα. Αυτό συνέβη πριν από 7 εκατ. χρόνια, τότε που όλα ήταν διαφορετικά στον κόσμο» λέει στο «Εθνος» ο κ. Ηλιόπουλος.

Ο λέκτορας Παλαιοντολογίας, στο τμήμα Γεωλογίας του Παν. Πάτρας, Γ. Ηλιόπουλος, κατά τη διάρκεια ερευνών στην Κρήτη.

Ο ελαιοκαλλιεργητής, που βρήκε το κομμάτι του πετρώματος σκάβοντας το χωράφι, διαπίστωσε ότι πάνω του υπήρχε μια πατημασιά, ενώ όταν το... νέο διαδόθηκε και άλλοι αγρότες υπέδειξαν, στην ερευνητική ομάδα που έσπευσε, πατημασιές από άλλα ζώα.

«Για τα υπόλοιπα αποτυπώματα κάνουμε μόνο υποθέσεις, καθώς η έρευνα δεν έχει ολοκληρωθεί. Ετσι υποθέτουμε ότι ανήκουν σε κάποια ομάδα θηλαστικών, αρτιοδάχτυλων, χωρίς όμως να μπορούμε να είμαστε πιο σαφείς, για την ώρα τουλάχιστον» μας λέει ο κ. Ηλιόπουλος.

Το απολίθωμα της ύαινας παρουσιάζεται πλέον σε διεθνή επιστημονικά συνέδρια, ενώ σύντομα θα εκτεθεί σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Κρήτης, αρκετά κοντά στο Γιγάντιο Δεινοθήριο (Deinotherium Giganteum), ένα ζώο που έζησε στο νησί πριν από 9 εκατ. χρόνια και αποτελεί το μεγαλύτερο θηλαστικό της Κρήτης, με ύψος 4,5 μέτρα και μήκος 6,5 μέτρα.

Στην Κρήτη έζησαν επίσης πριν από εκατομμύρια χρόνια νάνοι ιπποπόταμοι, ελέφαντες, γιγάντια ελάφια, καμηλοπαρδάλεις, ιππάρια, ρινόκεροι, ακόμη και κροκόδειλοι.

Απολιθώματα και από άλογα, γιγαντιαίες χελώνες και πιθήκους

Στην Επανωμή Θεσσαλονίκης κάποτε ζούσαν... ελέφαντες

Ελέφαντες, άλογα, αλλά και γιγάντιες χερσαίες χελώνες ήταν μεταξύ των μόνιμων... κατοίκων της Επανωμής Θεσσαλονίκης πριν από πολλά πολλά χρόνια. Απολιθώματα τέτοιων ζώων ηλικίας 3 έως 5 εκατομμυρίων χρόνων παρουσίασε στο ίδιο συνέδριο ο επίκουρος καθηγητής Γεωλογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Δημήτρης Κωστόπουλος, ο οποίος σημείωσε πως «πιο καλά διατηρημένα είναι τα απολιθώματα που βρέθηκαν στο μικρό έμβολο της Επανωμής, όπου εντοπίστηκαν και απολιθώματα πιθήκου ηλικίας 4 εκατομμυρίων ετών».

Σύμφωνα με τον κ. Κωστόπουλο, τα απολιθώματα των αλόγων δείχνουν ότι ήταν για ζώα υγιή, δυνατά, ίσως λίγο μικρότερα σε μέγεθος από τα σημερινά άλογα, ενώ οι ελέφαντες δεν διέφεραν από τον σημερινό αφρικανικό, βάρους περίπου 3 τόνων.

Οι ελέφαντες πάντα προκαλούν δέος στον άνθρωπο με τον όγκο τους, πόσω μάλλον αν αναφέρεται κανείς σε προϊστορικά ζώα γιγάντιων διαστάσεων. Τα μεγάλα οστά τους και οι χαυλιόδοντες έδωσαν την ευκαιρία στους ανθρώπους να πλάσουν μύθους και δοξασίες για γίγαντες, τέρατα, πολέμους με ελέφαντες, κ.ά., ωστόσο η εξέλιξη των ελεφάντων τα τελευταία 60 εκατ. χρόνια είναι εντυπωσιακή και δίνει πολύτιμα στοιχεία για τη γεωλογία, τη βιολογία, το βιοπεριβάλλον και τη γεωμυθολογία.

Συνέδριο

Πρόταση για ανάπτυξη του γεωτουρισμού

Το 19ο Συνέδριο της Καρπαθο-Βαλκανικής Γεωλογικής Ενωσης θα διαρκέσει μέχρι την Κυριακή και στη διάρκειά του θα γίνουν πάνω από 500 ανακοινώσεις που αφορούν όλα τα θεματικά πεδία των επιστημών της γης. Η Ελλάδα έχει την προεδρία της Ενωσης τα τελευταία 4 χρόνια, με τον καθηγητή Γεωλογίας του ΑΠΘ Γιώργο Χριστοφίδη. Εκτός από τις επιστημονικές εισηγήσεις, οι ομιλητές έκαναν προτάσεις για τη δημιουργία ενός εθνικού δικτύου γεωπάρκων. Ο γεωλόγος του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης, Χαράλαμπος Φασουλάς, ανέφερε ότι στην Ελλάδα υπάρχουν τρία γεωπάρκα και αυτά είναι το Απολιθωμένο Δάσους Λέσβου, το Φυσικό Πάρκο του Ψηλορείτη στην Κρήτη και το Εθνικό Πάρκο Χελμού Βουραϊκού.

«Στόχος μας είναι να κατανοήσει ο κόσμος το ανάγλυφο που έχει σχηματίσει γύρω μας η γη και παράλληλα να αναπτύξουμε τον εναλλακτικό τουρισμό που είναι ο γεωτουρισμός» δήλωσε ο κ. Φασουλάς.

Μαρία Ριτζαλέου   

ritzal@pegasus.gr

Τα ρήγματα που απειλούν τη Θεσσαλονίκη

Τα ρήγματα που απειλούν τη Θεσσαλονίκη

Στην κατηγορία: Ρεπορτάζ

Ημερομηνία: 23/09/2010

Διάδωσέ το5

Ένα ενεργό ρήγμα στην περιοχή της Βούλγαρη με κατεύθυνση προς την Πυλαία προσπαθούν τώρα να μελετήσουν συστηματικότερα οι ερευνητές του τμήματος Γεωλογίας του ΑΠΘ.

ά ρήγματα γύρω και μέσα στις πόλεις, όπως στη Θεσσαλονίκη”. Όλα τα ρήγματα που μέχρι τώρα έχουν εντοπιστεί στη Θεσσαλονίκη δίνουν μικρού μεγέθους σεισμούς (έως 5 Ρίχτερ), ωστόσο οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι τους απασχολούν ιδιαίτερα, αφού ένας πιθανός σεισμός ενδέχεται να δημιουργήσει προβλήματα στις οικοδομές.
Το ρήγμα της Βούλγαρη, ένα μικρότερο στην Καλαμαριά που δεν πρόκειται να δώσει κάποιον σεισμό -όπως εκτιμούν οι ειδικοί- αλλά και τα άλλα ενεργά ρήγματα της Θεσσαλονίκης, όπως αυτά του Ανθεμούντα, του Ασβεστοχωρίου και της Νέας Μεσήμβριας, μπαίνουν στο μικροσκόπιο των επιστημόνων με αφορμή το διεθνές συνέδριο Γεωλογίας, που συγκεντρώνει στη Θεσσαλονίκη 500 επιστήμονες από όλο τον κόσμο με τις ανακοινώσεις τους.
Σύμφωνα με την άποψη του καθηγητή Γεωλογίας του ΑΠΘ και πρόεδρο του τμήματος Γεωλογίας, Σπύρο Παυλίδη, το ενεργό ρήγμα Πανοράματος - Πυλαίας θα πρέπει να μελετηθεί ακόμη περισσότερο. “Η αστική γεωλογία που αναπτύσσεται στο συνέδριο αφορά όλο και περισσότερες περιοχές του πλανήτη. Ένας μικρού μεγέθους σεισμός μπορεί να επιφέρει μεγάλες καταστροφές όταν γίνεται μέσα σε κατοικημένη περιοχή και κυρίως όταν οι οικοδομές δεν τηρούν τους όρους των πρόσφατων αντισεισμικών κανονισμών”.

Τα μεγάλα έργα φέρνουν μελέτες
Φαίνεται ότι τα μεγάλα έργα που γίνονται στη Θεσσαλονίκη δίνουν αφορμή στους γεωλόγους και τους σεισμολόγους για περισσότερη έρευνα των ενεργών ρηγμάτων της πόλης. Η αρχή έγινε με το ρήγμα της Βούλγαρη που μελετήθηκε με αφορμή τις εργασίες για διάνοιξη σταθμού του μετρό. Το ζητούμενο είναι τώρα η πολιτεία και ο ΟΑΣΠ να προχωρήσουν στην εφαρμοσμένη έρευνα για να υπάρξουν σημαντικά αποτελέσματα.
“Πρέπει να μελετηθεί και το ρήγμα του Ασβεστοχωρίου, το οποίο δίνει όπως φαίνεται μικρούς σεισμούς. Η διάνοιξη της εξωτερικής περιφερειακής είναι αφορμή για να το μελετήσουμε περισσότερο”, εκτιμά ο κ. Παυλίδης.
Στο συνέδριο, που ξεκινά σήμερα στη Θεσσαλονίκη και θα διαρκέσει τρεις ημέρες, θα θιγούν πολλά θέματα, όπως γιατί άλλαξε το παλαιοκλίμα στα Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο και πόσο το επηρέασε η ανθρωπογενής δράση, ενώ θα γίνουν συζητήσεις για θέματα όπως η τροποποίηση καιρού, οι εφαρμογές της Γεωλογίας στην αρχαιολογική έρευνα, ο γεωτουρισμός, δηλαδή αξιοποίηση φυσικών γεωεμφανίσεων για την ανάπτυξη εναλλακτικού τουρισμού, ενώ θα παρουσιαστούν τα επιτυχημένα παραδείγματα της Σλοβακίας και της Λέσβου.
 

• Τα ενεργά ρήγματα
• Βούλγαρη
• Ανθεμούντα, στην Περαία. Το ρήγμα της Περαίας, σύμφωνα με την ομάδα του καθηγητή Σπ. Παυλίδη, που το μελέτησε, προκλήθηκε από την υπεράντληση του υδροφόρου ορίζοντα. Η δραστηριότητά του ωστόσο έχει σταματήσει

• Τα ανενεργά ρήγματα
• Της οδού Αγίου Δημητρίου, που εκτείνεται προς την οδό Εγνατία και το οποίο είναι ανενεργό.
• Στο ρέμα του Πεδίου του Άρεως, το οποίο και εντοπίστηκε από τις γεωτρήσεις του μετρό.
• Παράλληλα στο ρέμα του Κυβερνείου.
• Της Νέας Ελβετίας, το οποίο εμφανίστηκε μετά τις γεωτρήσεις του μετρό Θεσσαλονίκης
• Της Καλαμαριάς

• Υπό μελέτη
• Σε ό,τι αφορά το ρήγμα της Νέας Μεσήμβριας, οι ειδικοί τονίζουν ότι θα πρέπει να μελετηθεί συστηματικότερα.

Ο... κρυμμένος μαύρος χρυσός

Γεωλογικοί σχηματισμοί, που δημιουργούν βάσιμες ενδείξεις για αποθέματα κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου σε περιοχές της Θράκης και του βορειοανατολικού Αιγαίου, καταγράφηκαν από Ελληνες επιστήμονες που μελετούν την περιοχή τα τελευταία χρόνια.

Ο καθηγητής Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Δημήτρης Παπανικολάου παρουσίασε χτες, κατά τη διάρκεια των εργασιών του 19ου Συνεδρίου της Καρπαθοβαλκανικής Γεωλογικής Ενωσης που διεξάγεται στη Θεσσαλονίκη, τα γεωλογικά δεδομένα και τα στοιχεία από τρεις λεκάνες απόθεσης, στην περιοχή της Θράκης, που παρουσιάζουν ξεχωριστό ενδιαφέρον. Πρόκειται για τη λεκάνη Αλεξανδρούπολης - Φερών Εβρου, η οποία εκτείνεται στη θαλάσσια περιοχή, ενδεχομένως μέχρι και το τρίγωνο Ιμβρου - Σαμοθράκης - Λήμνου, καθώς διακόπτεται από το ρήγμα της Ανατολίας, τη λεκάνη της Ορεστιάδας που εκτείνεται προς την Ανδριανούπολη και τη λεκάνη των Πετρωτών που συνεχίζεται προς τη Βουλγαρία.

«Εχουμε νέα στοιχεία που προέκυψαν από έρευνα 3 - 4 ετών στην περιοχή της Θράκης. Στην ανατολική Θράκη, επί τουρκικού εδάφους, υπάρχουν κοιτάσματα και γίνεται άντληση πετρελαίου και αξιοποίηση φυσικού αερίου που καλύπτουν τις τοπικές ανάγκες της περιοχής. Εμφανίζονται γεωλογικοί σχηματισμοί σε βάθος 4 - 5 χλμ. που έχουν δημιουργηθεί πριν από 10 έως 45 εκατομμύρια χρόνια, που μπορεί να έχουν γίνει αποθέσεις πετρελαίου ή φυσικού αερίου, οι οποίες μετά τη μελέτη, καταγραφή και τις απαραίτητες προεργασίες, θα εκτιμηθούν με γεωτρήσεις. Αυτοί οι σχηματισμοί μπορεί να συνεχίζονται νοτιοδυτικά προς την Ιμβρο, όπου όμως έχει επιδράσεις το ρήγμα της Ανατολίας», σημείωσε ο κ. Παπανικολάου.

Απολιθώματα

Κατά τη διάρκεια των εργασιών του διεθνούς συνεδρίου, που συνεχίζεται μέχρι την Κυριακή στο συνεδριακό κέντρο «Ν. Γερμανός», επιστήμονες από την Ελλάδα και το εξωτερικό παρουσιάζουν τα αποτελέσματα γεωλογικών ερευνών από περιοχές των Βαλκανίων.

Ο επίκουρος καθηγητής του ΑΠΘ Δημήτρης Κωστόπουλος ανακοίνωσε τα στοιχεία για τα απολιθώματα ελεφάντων, αλόγων και γιγάντιων χελωνών, που βρέθηκαν στην περιοχή της Επανομής στη Θεσσαλονίκη, ηλικίας 3 έως 5 εκατομμυρίων χρόνων.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η εργασία του λέκτορα Παλαιοντολογίας του Τμήματος Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών, Γιώργου Ηλιόπουλου, για απολιθωμένη πατημασιά σαρκοφάγου ηλικίας 7 εκατομμυρίων ετών που βρέθηκε στο χωριό Γούβες Χανίων της Κρήτης.

Τα μικρά και άγνωστα ρήγματα της Θεσσαλονίκης

Μικρά και «αθόρυβα» ρήγματα μέσα στον ιστό της πόλης, στην πλειονότητά τους ανενεργά σεισμικά, έρχονται στο φως έπειτα από έρευνες γεωλόγων, που αξιοποιούν μεταξύ άλλων τα ευρήματα των γεωτρήσεων για τα έργα του μετρό.

Το άγνωστο μέχρι πρόσφατα ρήγμα κατά μήκος της Βούλγαρη, το μικρό ρήγμα της Καλαμαριάς αλλά και τα πιο γνωστά ρήγματα της Περαίας και του Ασβεστοχωρίου συνθέτουν ένα χάρτη μικρών -πιθανότατα ανενεργών- ρηγμάτων, που διασχίζουν το πολεοδομικό συγκρότημα και πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στην κατασκευή των μεγάλων έργων αλλά και των κατοικιών.

«Τα έργα του μετρό, γεωτρήσεις και παλιοί χάρτες έχουν χρησιμοποιηθεί για τη χαρτογράφηση των ρηγμάτων που είναι κοντά στον ιστό της πόλης. Αυτό της Βούλγαρη αποκαλύφθηκε από τις γεωτρήσεις για τα έργα του μετρό, ενώ της Περαίας είναι γνωστό από τις επιφανειακές ρωγμώσεις που είχαν δημιουργηθεί ως συνέχεια του ρήγματος του Ανθεμούντα. Τα περισσότερα είναι ανενεργά σεισμικά, όμως πρέπει να προσεγγίζονται με νηφαλιότητα και με στοχευμένη έρευνα από την Πολιτεία», σημείωσε ο καθηγητής Γεωλογίας και κοσμήτορας της Σχολής Θετικών Επιστημών, Σπύρος Παυλίδης.

«Οροφή» ενεργοποίησης

Σύμφωνα με τους ειδικούς γεωλόγους και σεισμολόγους, σχεδόν το σύνολο των μικρών ρηγμάτων έχει «οροφή», σε περίπτωση ενεργοποίησης, τους 5 βαθμούς της κλίμακας Ρίχτερ, τα μεγαλύτερα ρήγματα, ανάλογα με αυτά του Ανθεμούντα και της Μυγδονίας, δεν μπορούν να «δώσουν» πάνω από 6,5 Ρίχτερ (όπως είχε συμβεί το 1978), ενώ ισχυρότεροι σεισμοί είναι δυνατό να προέλθουν από πολύ μεγαλύτερα ρήγματα, όπως είναι αυτά της τάφρου του ΒΑ Αιγαίου, του Αγίου Ορους, των ελληνοβουλγαρικών συνόρων κ.λπ.

Τα στοιχεία αυτά αλλά και ενδιαφέρουσες εργασίες από γεωλογικές έρευνες στη Θράκη και άλλες περιοχές των Βαλκανίων θα παρουσιαστούν, από σήμερα μέχρι την Κυριακή, στο 19ο Συνέδριο της Καρπαθο-Βαλκανικής Γεωλογικής Ενωσης, που διοργανώνει το Τμήμα Γεωλογίας του ΑΠΘ, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών και την Ελληνική Γεωλογική Εταιρία, στο συνεδριακό κέντρο «Νικ. Γερμανός» (περίπτερο 8 της ΔΕΘ).

Στο συνέδριο έχουν προσκληθεί περισσότεροι από 700 επιστήμονες -οι περισσότεροι από χώρες του εξωτερικού- και θα παρουσιαστούν πάνω από 500 ανακοινώσεις, που αφορούν όλα τα θεματικά πεδία των επιστημών της Γης.

Σήμερα θα παρουσιαστούν τα αποτελέσματα σεισμολογικών ερευνών στην Ελλάδα, αλλά και συγκεκριμένες μελέτες για τα ρήγματα της Καλαμαριάς, της Περαίας, του Ηρακλείου Κρήτης και της L' Aquilla στην Ιταλία. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι γεωολογικές έρευνες από την περιοχή της Θράκης (στο ελληνικό, τουρκικό και βουλγαρικό έδαφος), λόγω του ενδιαφέροντος για τυχόν κοιτάσματα πετρελαίου στην περιοχή.